Hallo MFérs,
Ik ben niet de auteur van onderstaand stukje maar ik kwam hem ergens tegen en vond het wel verhelderend.
FYI dus.
OVER ACCU’S
De accu's in onze motoren zijn vrijwel zonder uitzondering loodaccu's. Simpelweg
omdat ze relatief goedkoop zijn, een behoorlijke stroom kunnen leveren, over een
breed temperatuursbereik redelijk werken, eenvoudig te laden zijn, en redelijk
bestand zijn tegen mishandeling.
Hoe zit zo'n accu nu in elkaar?
Hij bestaat uit een aantal in serie geschakelde kleinere accu-tjes van ongeveer 2 Volt. Een
12V accu heeft 6 van die cellen in serie staan. Net zoals je meerdere penlight-batterijen in
serie schakelt om bijvoorbeeld 6V te halen voor je fotocamera.
Elke cel bestaat uit platen met daartussen een stof, elektroliet genoemd. Als de accu nieuw
geleverd word, dan bestaan de platen voor de negatieve pool (de anode) uit puur lood
(chemisch element Pb) in een soort sponsvorm. De kathode bestaat uit loodoxide (PbO2,
loodroest zeg maar). Gooien we er nu zwavelzuur (H2SO4) bij, dan is de accu gelijk 'vol'.
Gaan we nu ontladen, dan treed er een chemische reactie in werking tussen de platen en het
zwavelzuur. Daarbij reageren beide platen met het zuur, en worden de platen (allebei) en
zuur omgezet in loodsulfaat (PbSO4) en water (H2O). Omdat water lichter is dan zwavelzuur
kun je met een dichtheidsmeter controleren hoe vol de accu is.
Gaan we de accu weer laden, dan gebeurt het omgekeerde; het loodsulfaat (+water) word
weer omgezet in lood en loodoxide. Het kringetje is rond.
Gaan we nog verder met laden, dan valt er geen materiaal meer om te zetten, en word de
spanning zodanig hoog dat het water in het zwavelzuur gaat ontleden. De accu gaat gassen,
koken, bubbelen, hoe je het ook noemen wilt. Dat kost je water, en daarom moet je het bij
een standaardaccu zo af en toe bijvullen.
Heel mooi allemaal, en het werkt al dik 100 jaar prima. Toch zijn er wat nadelen. Als de accu
ver leeggetrokken word, dan vormt er zich een lekker dikke laag sulfaat op de platen. Daar
kan de stroom niet doorheen, en de capaciteit en startstroom van de accu neemt af.
Daarom vind een motoraccu het niet leuk om voor meer dan ca. 50% leeggetrokken worden.
Die dingen zijn bedoeld om altijd bijna vol te zijn
Nog erger is het als de sulfaatkristallen te groot worden. Dan worden ze bij het laden nooit
meer omgezet in lood of loodoxide, en dat kost je dus actief oppervlak. En dus capaciteit.
Laat je een lege accu een paar weken staan, dan groeien de kristallen tot zodanig grootte dat
het nooit meer goed komt. Dan kun je 'm dus weggooien. Laat een loodaccu dus NOOIT leeg
staan op de plank of in de motor.
Druppellader
Nu zou je denken: Hah, ik sluit een druppellader aan. Dan blijft mijn accu altijd vol, en da's
goed.
Fout. De accu zal het veel langer volhouden dan wanneer je 'm leeg laat lopen, maar niet
oneindig veel langer.
Tijdens het druppelladen vormen zich ook kleine gasbelletjes. De omzetting van sulfaat naar
lood/loodoxide verloopt immers niet 100% efficiënt. Maar nu blijven de kleine bubbeltjes op
het plaatmateriaal zitten, in de spons. En omdat ze zo klein zijn, zijn ze bijna niet weg te
krijgen.
Vergelijk het met een glas vers ingeschonken frisdrank. De grote bubbels komen wel naar
boven. Maar de kleintjes blijven aan het glas 'vastgeplakt' zitten, en zijn zelfs met stevig
tikken niet los te krijgen.
De gasbubbeltje geleiden even goed elektriciteit als lucht: niet dus. Het bruikbare
plaatoppervlak van de accu neemt af, en daarmee de beschikbare startstroom en capaciteit.
Je wilde je accu dus in optimale conditie houden, maar dat is niet helemaal gelukt. Het is
echter wel beter dan niks doen.
Wat is er dan beter? De accu zo af en toe eens lekker op z'n donder geven. Dat kan met laden
en ontladen. Als er stevig wat stroom loopt, dan vormen zich meer bubbels, grotere bubbels.
Die nemen de kleintjes wel mee. En ook de sulfaatkristallen reageren sneller onder al dat
geweld. Als je je bubbels uit de frisdrank wilt hebben, dan kun je heel vaak voorzichtig tikken
tegen het glas, maar het glas optillen en met een klap op tafel zetten werkt veel beter.
Oftewel, start die motor tussentijds een keertje goed door. En nog liever: ga dan een stukje
rijden. Vind je accu lekker. En niet alleen je accu.
Gelaccu/AGM accu/VRLA accu
Ja maar, hoe zit het dan met een gelaccu/AGM accu/VRLA accu? Die zijn duur en heeeeel
goed, dus daarvoor hoeft het toch allemaal niet? Weer fout. Het zijn varianten op de aloude
loodaccu.
Dat begon met de VRLA (Valve Regulated Lead-Acid) accu, ook wel onderhoudsvrije accu
genoemd. Een paar slimme koppen hadden bedacht dat het bijvullen van water maar lastig is,
plus dat het niet gewenst is dat de gassen die vrijkomen bij het laden/ontladen van een accu
zo explosief zijn. Ze hebben dus wat slims bedacht.
In plaats van de ontstane bubbels zomaar via een slangetje af te blazen houden ze de gassen
in de accu. Die gassen zijn waterstof en zuurstof. Laat deze met elkaar reageren en bingo!,
weer vers water.
Ze hebben dus een katalysator toegevoegd die water en zuurstof met elkaar laten reageren.
In theorie gaat er dus geen water verloren in zo'n accu. In de praktijk wel, want de omzetting
van de bubbels in water lukt niet 100%.
Omdat de omzetting niet 100% is, loopt de druk in de accu alsnog op en gaat er een
overdrukventiel open als het te gek word. Vandaar dat 'valve regulated, ventielgeregeld'.
Nu, die VRLA accu was leuk, maar ze moesten nog steeds rechtop gebruikt worden, en ze
mochten niet zomaar verscheept worden vanwege het feit dat er nog steeds zeer agressief
zwavelzuur vrij kan komen als de accu kapot gaat.
De tweede poging was dus om het zwavelzuur te mengen met een ander stofje zodat er een
gel ontstaat. Die gel zit tussen de platen en kan er niet uit, ook niet als de accu scheurt of als
je de accu op z'n kop houd.
Klinkt ideaal, maar dat is het niet. Het zit eigenlijk te strak vast allemaal. Sulfaatkristallen en
andersoortige rommel kan niet meer naar beneden vallen maar blijft opgesloten zitten in de
gel. Bubbels blijven in de gel. De gel zelf gaat 'stuk' en valt uit elkaar. Weer kan de troep niet
weg. Het zou wat zijn, als in je motorblok metaaldeeltjes en roet niet verspreid kan worden in
de motorolie, maar rustig op z'n plek bleef zitten waar het nog meer schade toe kan
brengen....
Een gelaccu heeft dus het voordeel dat-ie niet kan lekken, maar het nadeel is dat ze helemaal
niet zo goed bestand zijn tegen dagelijkse mishandeling met startmotoren en dynamo's. Maar
ja, omdat ze nu eenmaal veel gebruikt worden in andere toepassingen zoals alarmsystemen,
UPS-sen, etcetera, en omdat ze wel gewoon verscheept mogen worden, zijn ze relatief
goedkoop. En de garantie is na 2 jaar toch wel verlopen, dus geen probleem voor de
fabrikant. Een tweede nadeel is dat je extra stofjes nodig hebt om van het accuzuur een gel
te maken. Die stofjes doen niet actief mee, en zitten eigenlijk alleen maar in de weg. Vandaar
dat gelaccu's ook zo kritisch zijn met laden.
AMG accu
Een ander type is de AGM accu zoals de Hawker Odyssey. Da's in feite een gewone
onderhoudsvrije (VRLA) accu, maar nu hebben ze tussen de platen een aantal
glasvezelmatten gestopt. Daar blijft het zuur inzitten, net zoals een druppel water op je Tshirt
ook 'in' het katoen blijft zitten. Er is iets meer bewegingsvrijheid voor druppels zuur,
water, en bubbels. Maar ook hier kan troep niet weg.
Wel heb je ook hier weer het voordeel dat er geen zuur vrij kan komen als de accu stukgaat.
De accu's mogen dus gewoon verscheept worden, en in elke positie gebruikt worden. Erg
handig voor zo'n motorrijder die wel eens z'n schijfremslot vergeet.
Maar ook al deze superaccu's kunnen niet tegen diepe ontlading en al helemaal niet tegen
langere tijd ontladen staan.
Met welke accu ben je nu het beste af?
In feite met een onderhoudsvrije accu van het type waarbij je wel de dopjes los kunt halen en
zo af en toe water bij kunt vullen. Het mag dan wel minder nodig zijn dan bij een
standaardaccu, maar ook onderhoudsvrije accu's verliezen wat water.
Leg je je GS wel eens plat, dan zou je een AGM of gelaccu kunnen overwegen. Die dingen
halen niet de 6-8 jaar van een normale accu, maar ze kunnen er tenminste tegen om een
keer op de kant te liggen. Mijn persoonlijke voorkeur gaat dan uit naar een AGM accu. Die
lijken nog het meeste op een gewone accu zodat de laadcircuits van acculaders en de motor
zelf daar het beste op aangepast zijn. Gelaccu's vind ik behoorlijk ongeschikt. Da's niet alleen
maar een idee, gezien de grote hoeveelheid overlijdende gelaccu's die ik op het forum
tegenkom.
Welke lader moet je nu hebben? Goeie.
Zet je de motor maar zo af en toe voor enkele weekjes zielig in het schuurtje, dan kun je best
af met een druppellader zoals een Optimate of iets dergelijks. Dan hou je de accu vol, en da's
beter dan leeg laten lopen.
Zet je de motor gedurende heel de herfst en winter weg, dan is een druppellader alleen niet
genoeg. Idealiter start je de motor regelmatig een keer goed door, laad je 'm daarna met een
normale, niet te flauwe lader op (Ampere of 5, zeg maar. Of wat meer), en ga je daarna weer
over op druppelladen.
Je zou dan ook een lader kunnen overwegen die aan 'shock-laden' doet. Zo'n lader laad de
aqccu met stevige pulsen, en trekt er ook regelmatig met stevige pulsen stroom uit. Dat houd
de spieren van het ding soepel. Alleen zijn die laders nogal duur.
Wat is duur? Een goede acculader die pulsen van 10-20A naar de accu kan sturen, de accu
met 20-30A kan belasten, intelligent is en op 220V draait zou me minstens 100 euro aan
onderdelen kosten. De winkelprijs zal daar nog wel boven liggen.
Ik ben niet de auteur van onderstaand stukje maar ik kwam hem ergens tegen en vond het wel verhelderend.
FYI dus.
OVER ACCU’S
De accu's in onze motoren zijn vrijwel zonder uitzondering loodaccu's. Simpelweg
omdat ze relatief goedkoop zijn, een behoorlijke stroom kunnen leveren, over een
breed temperatuursbereik redelijk werken, eenvoudig te laden zijn, en redelijk
bestand zijn tegen mishandeling.
Hoe zit zo'n accu nu in elkaar?
Hij bestaat uit een aantal in serie geschakelde kleinere accu-tjes van ongeveer 2 Volt. Een
12V accu heeft 6 van die cellen in serie staan. Net zoals je meerdere penlight-batterijen in
serie schakelt om bijvoorbeeld 6V te halen voor je fotocamera.
Elke cel bestaat uit platen met daartussen een stof, elektroliet genoemd. Als de accu nieuw
geleverd word, dan bestaan de platen voor de negatieve pool (de anode) uit puur lood
(chemisch element Pb) in een soort sponsvorm. De kathode bestaat uit loodoxide (PbO2,
loodroest zeg maar). Gooien we er nu zwavelzuur (H2SO4) bij, dan is de accu gelijk 'vol'.
Gaan we nu ontladen, dan treed er een chemische reactie in werking tussen de platen en het
zwavelzuur. Daarbij reageren beide platen met het zuur, en worden de platen (allebei) en
zuur omgezet in loodsulfaat (PbSO4) en water (H2O). Omdat water lichter is dan zwavelzuur
kun je met een dichtheidsmeter controleren hoe vol de accu is.
Gaan we de accu weer laden, dan gebeurt het omgekeerde; het loodsulfaat (+water) word
weer omgezet in lood en loodoxide. Het kringetje is rond.
Gaan we nog verder met laden, dan valt er geen materiaal meer om te zetten, en word de
spanning zodanig hoog dat het water in het zwavelzuur gaat ontleden. De accu gaat gassen,
koken, bubbelen, hoe je het ook noemen wilt. Dat kost je water, en daarom moet je het bij
een standaardaccu zo af en toe bijvullen.
Heel mooi allemaal, en het werkt al dik 100 jaar prima. Toch zijn er wat nadelen. Als de accu
ver leeggetrokken word, dan vormt er zich een lekker dikke laag sulfaat op de platen. Daar
kan de stroom niet doorheen, en de capaciteit en startstroom van de accu neemt af.
Daarom vind een motoraccu het niet leuk om voor meer dan ca. 50% leeggetrokken worden.
Die dingen zijn bedoeld om altijd bijna vol te zijn
Nog erger is het als de sulfaatkristallen te groot worden. Dan worden ze bij het laden nooit
meer omgezet in lood of loodoxide, en dat kost je dus actief oppervlak. En dus capaciteit.
Laat je een lege accu een paar weken staan, dan groeien de kristallen tot zodanig grootte dat
het nooit meer goed komt. Dan kun je 'm dus weggooien. Laat een loodaccu dus NOOIT leeg
staan op de plank of in de motor.
Druppellader
Nu zou je denken: Hah, ik sluit een druppellader aan. Dan blijft mijn accu altijd vol, en da's
goed.
Fout. De accu zal het veel langer volhouden dan wanneer je 'm leeg laat lopen, maar niet
oneindig veel langer.
Tijdens het druppelladen vormen zich ook kleine gasbelletjes. De omzetting van sulfaat naar
lood/loodoxide verloopt immers niet 100% efficiënt. Maar nu blijven de kleine bubbeltjes op
het plaatmateriaal zitten, in de spons. En omdat ze zo klein zijn, zijn ze bijna niet weg te
krijgen.
Vergelijk het met een glas vers ingeschonken frisdrank. De grote bubbels komen wel naar
boven. Maar de kleintjes blijven aan het glas 'vastgeplakt' zitten, en zijn zelfs met stevig
tikken niet los te krijgen.
De gasbubbeltje geleiden even goed elektriciteit als lucht: niet dus. Het bruikbare
plaatoppervlak van de accu neemt af, en daarmee de beschikbare startstroom en capaciteit.
Je wilde je accu dus in optimale conditie houden, maar dat is niet helemaal gelukt. Het is
echter wel beter dan niks doen.
Wat is er dan beter? De accu zo af en toe eens lekker op z'n donder geven. Dat kan met laden
en ontladen. Als er stevig wat stroom loopt, dan vormen zich meer bubbels, grotere bubbels.
Die nemen de kleintjes wel mee. En ook de sulfaatkristallen reageren sneller onder al dat
geweld. Als je je bubbels uit de frisdrank wilt hebben, dan kun je heel vaak voorzichtig tikken
tegen het glas, maar het glas optillen en met een klap op tafel zetten werkt veel beter.
Oftewel, start die motor tussentijds een keertje goed door. En nog liever: ga dan een stukje
rijden. Vind je accu lekker. En niet alleen je accu.
Gelaccu/AGM accu/VRLA accu
Ja maar, hoe zit het dan met een gelaccu/AGM accu/VRLA accu? Die zijn duur en heeeeel
goed, dus daarvoor hoeft het toch allemaal niet? Weer fout. Het zijn varianten op de aloude
loodaccu.
Dat begon met de VRLA (Valve Regulated Lead-Acid) accu, ook wel onderhoudsvrije accu
genoemd. Een paar slimme koppen hadden bedacht dat het bijvullen van water maar lastig is,
plus dat het niet gewenst is dat de gassen die vrijkomen bij het laden/ontladen van een accu
zo explosief zijn. Ze hebben dus wat slims bedacht.
In plaats van de ontstane bubbels zomaar via een slangetje af te blazen houden ze de gassen
in de accu. Die gassen zijn waterstof en zuurstof. Laat deze met elkaar reageren en bingo!,
weer vers water.
Ze hebben dus een katalysator toegevoegd die water en zuurstof met elkaar laten reageren.
In theorie gaat er dus geen water verloren in zo'n accu. In de praktijk wel, want de omzetting
van de bubbels in water lukt niet 100%.
Omdat de omzetting niet 100% is, loopt de druk in de accu alsnog op en gaat er een
overdrukventiel open als het te gek word. Vandaar dat 'valve regulated, ventielgeregeld'.
Nu, die VRLA accu was leuk, maar ze moesten nog steeds rechtop gebruikt worden, en ze
mochten niet zomaar verscheept worden vanwege het feit dat er nog steeds zeer agressief
zwavelzuur vrij kan komen als de accu kapot gaat.
De tweede poging was dus om het zwavelzuur te mengen met een ander stofje zodat er een
gel ontstaat. Die gel zit tussen de platen en kan er niet uit, ook niet als de accu scheurt of als
je de accu op z'n kop houd.
Klinkt ideaal, maar dat is het niet. Het zit eigenlijk te strak vast allemaal. Sulfaatkristallen en
andersoortige rommel kan niet meer naar beneden vallen maar blijft opgesloten zitten in de
gel. Bubbels blijven in de gel. De gel zelf gaat 'stuk' en valt uit elkaar. Weer kan de troep niet
weg. Het zou wat zijn, als in je motorblok metaaldeeltjes en roet niet verspreid kan worden in
de motorolie, maar rustig op z'n plek bleef zitten waar het nog meer schade toe kan
brengen....
Een gelaccu heeft dus het voordeel dat-ie niet kan lekken, maar het nadeel is dat ze helemaal
niet zo goed bestand zijn tegen dagelijkse mishandeling met startmotoren en dynamo's. Maar
ja, omdat ze nu eenmaal veel gebruikt worden in andere toepassingen zoals alarmsystemen,
UPS-sen, etcetera, en omdat ze wel gewoon verscheept mogen worden, zijn ze relatief
goedkoop. En de garantie is na 2 jaar toch wel verlopen, dus geen probleem voor de
fabrikant. Een tweede nadeel is dat je extra stofjes nodig hebt om van het accuzuur een gel
te maken. Die stofjes doen niet actief mee, en zitten eigenlijk alleen maar in de weg. Vandaar
dat gelaccu's ook zo kritisch zijn met laden.
AMG accu
Een ander type is de AGM accu zoals de Hawker Odyssey. Da's in feite een gewone
onderhoudsvrije (VRLA) accu, maar nu hebben ze tussen de platen een aantal
glasvezelmatten gestopt. Daar blijft het zuur inzitten, net zoals een druppel water op je Tshirt
ook 'in' het katoen blijft zitten. Er is iets meer bewegingsvrijheid voor druppels zuur,
water, en bubbels. Maar ook hier kan troep niet weg.
Wel heb je ook hier weer het voordeel dat er geen zuur vrij kan komen als de accu stukgaat.
De accu's mogen dus gewoon verscheept worden, en in elke positie gebruikt worden. Erg
handig voor zo'n motorrijder die wel eens z'n schijfremslot vergeet.
Maar ook al deze superaccu's kunnen niet tegen diepe ontlading en al helemaal niet tegen
langere tijd ontladen staan.
Met welke accu ben je nu het beste af?
In feite met een onderhoudsvrije accu van het type waarbij je wel de dopjes los kunt halen en
zo af en toe water bij kunt vullen. Het mag dan wel minder nodig zijn dan bij een
standaardaccu, maar ook onderhoudsvrije accu's verliezen wat water.
Leg je je GS wel eens plat, dan zou je een AGM of gelaccu kunnen overwegen. Die dingen
halen niet de 6-8 jaar van een normale accu, maar ze kunnen er tenminste tegen om een
keer op de kant te liggen. Mijn persoonlijke voorkeur gaat dan uit naar een AGM accu. Die
lijken nog het meeste op een gewone accu zodat de laadcircuits van acculaders en de motor
zelf daar het beste op aangepast zijn. Gelaccu's vind ik behoorlijk ongeschikt. Da's niet alleen
maar een idee, gezien de grote hoeveelheid overlijdende gelaccu's die ik op het forum
tegenkom.
Welke lader moet je nu hebben? Goeie.
Zet je de motor maar zo af en toe voor enkele weekjes zielig in het schuurtje, dan kun je best
af met een druppellader zoals een Optimate of iets dergelijks. Dan hou je de accu vol, en da's
beter dan leeg laten lopen.
Zet je de motor gedurende heel de herfst en winter weg, dan is een druppellader alleen niet
genoeg. Idealiter start je de motor regelmatig een keer goed door, laad je 'm daarna met een
normale, niet te flauwe lader op (Ampere of 5, zeg maar. Of wat meer), en ga je daarna weer
over op druppelladen.
Je zou dan ook een lader kunnen overwegen die aan 'shock-laden' doet. Zo'n lader laad de
aqccu met stevige pulsen, en trekt er ook regelmatig met stevige pulsen stroom uit. Dat houd
de spieren van het ding soepel. Alleen zijn die laders nogal duur.
Wat is duur? Een goede acculader die pulsen van 10-20A naar de accu kan sturen, de accu
met 20-30A kan belasten, intelligent is en op 220V draait zou me minstens 100 euro aan
onderdelen kosten. De winkelprijs zal daar nog wel boven liggen.
Verhalen 
ik heb ergens gelezen , nu heb ik gehoord 
