Betekenis cijfers op bouten en aandraaimomenten

Oude Brikker

MF veteraan
7 jan 2003
8.086
18
Den Haag
In een topic kwam de aanduiding 10.9 voor, die op een bout stond.
Dat maakt me nieuwsgierig en het roept wat vragen op.
Ik weet er een klein beetje vanaf, maar wat meer informatie op dit gebied lijkt me interessant.

Het getal 10.9 is een aanduiding voor de treksterkte ervan, zo las ik. Net als 8.8.
Verder werd het volgende gezegd:

10.9 = 1000 N/mm^2 treksterkte en de 9 staat voor de 0.2% rekgrens.


10*100 =1000n/mm2 = max treksterkte
10*9*10 =900N/mm2 = vloeigrens/elastisiteits grens(voor het punt dat het materiaal blijft vervormd)


Dus als je de bout belast met 1000N/mm^2 belast breekt hij, of is dat de vloeigrens / elasticiteitsgrens?

Ik begrijp hieruit dat de vloeigrens / elasticiteitsgrens het punt is waarna het materiaal blijvend vervormd blijft, maar nog niet scheurt / breekt.
Dus bij een 10.9 bout is dat bij 900N/mm^2.

Heb ik het goed dat in de praktijk bouten niet verder belast worden dan 0,2% van de vloeigrens / elasticiteitsgrens?
En is die 0,2% dan de mate van blijvende vervorming die als max. toelaatbaar wordt gehanteerd?


Om bouten niet te zwaar te belasten bij aandraaien en ook om bouten allemaal even veel aan te draaien is het aanhaalmoment belangrijk.

Wat is nu de relatie tot de treksterkte van de bout en het maximale aanhaalmoment?
Dat dan even los van het feit of je dat maximale aanhaalmoment wel moet gebruiken!
Denk hierbij bijv. aan de stalen bouten die je in je aluminium blok draait.

Je hebt ook bouten die, als ze 1x op moment zijn vastgezet, geen 2e keer gebruikt mogen worden.
Die zaten bijv. ooit in de kop van mijn VW Polo. Zgn poly bouten, zei de monter toen.
Waar is dat voor?
 
0,2% rek is de vloeigrens ja
Ga je daar voorbij dan vervormt hij blijvend (plastische rek)
1000N/mm2 dan breekt die bout dus. Bij 980N/mm2 dan breekt hij niet maar is hij wel blijvend vervormd.
(theoretisch he.. zijn natuurlijk gemiddelden.. sommigen zullen eerder gaan, anderen later)

Een 10.9 bout is gehard.. zijn vloeigrens is al bijna zo hoog als de maximale sterkte. Deze bout breekt vrij bros en plotseling, andere bouten vervormen bijvoorbeeld meer voor ze breken (kan je ook vaak voelen als je ze stukdraait).
In de praktijk haal je een bout nooit zo ver aan als de vloeigrens.

Van polybouten weet ik niets.
 
Laatst bewerkt:
polybouten? ik vermoed dat dat 'gewoon' rekbouten zijn, die vervormen als je ze op spanning brengt om zo een evenredige trekkracht te leveren (en kunnen dus niet 2x gebruikt worden)

Enne, pitbul, als een bout bij 1000 N/mm2 breekt doet ie dat bij 9800 N/mm2 zeker :P
 
als de bout 1000n/mm2 heeft berijkt dan zal ie bij verder aanhalen insnoeren en bij en lagere sterkte breken bv 950N/mm2 .

in de berekeningen zal men niet de max grens opzoeken omdat het onzeker wordt of je aan de juiste kant van de vloeigrens zit. je wil zeker zijn dat je er voor blijft zitten.
 
Tot nog toe nog geen verhaal waar ik wat van kan bakken '(

En ja, tabellen zullen er vast wel zijn.... :Y
Maar een tabel aflezen kan je vlgs mij alleen maar goed doen als je weet waar je het over hebt. Die tabel dient alleen maar om je het routine rekenwerk uit handen te nemen.

Als je in de tabel bijv. ziet staan dat een M12, A2-70 bout met 90Nm (hang me niet aan de juistheid van dit getal op :P ) aangedraaid mag worden en je doet dat dan domweg bij een stel aluminium onderdelen, dan draai je dus de zaak kapot B| (voorbeeld uit de praktijk elektrotechniek).
 
Ehm.. een sterkere bout breekt eerder bros dan taai hoor. De sterkere (geharde) bout zal dus eerder plots breken en de zwakkere variant zal eerst insnoeren (en daarna bij meer rek breken).
Dat klopte niet in jouw verhaal :j
ik heb het alleen over de metaal eigenschap gehad mbt treksterkte, niet de verschillen tussen 2 bout materialen of het bros of taai is doet er niet toe bij treksterkte meting.

als de ene bout max 1000N/mm2 kan hebben en de andere 800N/mm2 dan zal die van 800N/mm2 toch eerder breken (bouten zijn wel van gelijke maatvoering)

link voor 'hardheid' http://nl.wikipedia.org/wiki/Hardheid
 
Laatst bewerkt:
Terug
Bovenaan Onderaan