Vering en demping testen / meten

[SparkyGSX]

Ik heb een FJ1100 uit '84 met bijna 80.000 km op de teller die de laatste tijd wat instabiel aanvoelt. Vooral met een lekkere snelheid over het klaverblad gaat ie een beetje dansen, voor mijn gevoel aan de achterkant.

Ik vermoed dat mijn achterveer/demper de veroorzaker is, aangezien deze, voor zover ik weet, nog origineel is, en ik de keerringen van de voorvork al een keer vervangen heb.

Is hier iets aan te meten / testen, behalve "op het gevoel" zolang het aan de motor zit?

Ik kan de vering en demping wel instellen (niet snel/langzaam of in- en uit verend, maar 1 instelling voor de veer voorspanning en een voor de hardheid van de demper), maar ik heb geen idee hoe ik dat in zou moeten stellen. Is daar iets aan te doen, behalve experimenteren met de instellingen?

Ik heb nog een demper liggen van een donor motor, maar die heeft ook al 70.000 km gelopen. Kan ik er achter komen of deze nog redelijk in orde is zonder deze er onder te moeten sleutelen om te proberen?

Zou dit probleem ook veroorzaakt kunnen worden door verschil tussen de voorpoten, en zo ja, hoe zou ik dat vast kunnen stellen?

Ik heb, met een achtergrond van hoofdzakelijk elektronica en informatica naast werktuigbouwkunde, een sterke voorkeur voor "meten is weten".

Bestaan hier ook testbanken voor, en zo niet, hoe zou deze geconstrueerd kunnen worden? Als er meer mensen zijn met dit probleem, is het misschien wel interessant om hier iets voor te maken. Ik zit dan te denken aan een of meerdere loadcells (van industriële weegschalen, daar kan ik wel aan komen), met een systeem om een demper in te klemmen en te belasten met statische of vallende gewichten of pneumatische cilinders of zo.

 

[Anoniempje327]

Druk de motor achter n de veren n laat hem ineens los.
De motor moet nu vertraagd naar boven komen.
Springt hij snel omhoog dan heb je geen of te weinig demping.
Zet de uitgaande demping op maximaal (rechtsom) en probeer het dan nog eens.
Als er geen verschil is is de demper versleten.

 

[SP1R]

Zoals bovenstaand... Kan ook zijn dat de demper gewoon slecht is aangezien de vele km's.

Als de motor na loslaten 'nadijnt' zou ik op zoek gaan naar een andere schokdemper. Hij hoort namelijk rustig omhoog te komen, om dan op normale hoogte te stoppen zonder te dijnen.

 

[SparkyGSX]

Ja, ok, dat snap ik, maar dat vind ik een nogal subjectieve, onwerktuigbouwkundige meting. Daarbij kan ik me voorstellen dat je hiermee alleen extreem versleten dempers kunt opsporen. Bovendien is ongelijkheid in voorpoten hiermee niet vast te stellen.

Ik bedenk net dat het ook wel eens de swingarmlagers kunnen zijn, lijkt me niet echt onwaarschijnlijk me zo'n kilometerstand. Overigens weet ik dat de balhoofdlagers ook behoorlijk gaar zijn, zit niet echt voelbare speling op, maar met het voorwiel van de grond draait het stuur redelijk zwaar. Zou dat er ook mee te maken kunnen hebben?

 

[Anoniempje327]

Ja, ok, dat snap ik, maar dat vind ik een nogal subjectieve, onwerktuigbouwkundige meting. Daarbij kan ik me voorstellen dat je hiermee alleen extreem versleten dempers kunt opsporen. Bovendien is ongelijkheid in voorpoten hiermee niet vast te stellen.

Ik bedenk net dat het ook wel eens de swingarmlagers kunnen zijn, lijkt me niet echt onwaarschijnlijk me zo'n kilometerstand. Overigens weet ik dat de balhoofdlagers ook behoorlijk gaar zijn, zit niet echt voelbare speling op, maar met het voorwiel van de grond draait het stuur redelijk zwaar. Zou dat er ook mee te maken kunnen hebben?

Hoe werktuigbouwkundig wil je het hebben als je al moeite hebt met het vaststellen of je swingarmlagers en/of je balhoofdlagers versleten zijn?
Je moet toch ergens beginnen.
Druk dat ding achter naar beneden, komt hij erg snel weer omhoog dan is de demper versleten.
Zet je motor op de middenbok en voel of je speling hebt op de swingarmlagers.

 

[SparkyGSX]

Hoe werktuigbouwkundig wil je het hebben als je al moeite hebt met het vaststellen of je swingarmlagers en/of je balhoofdlagers versleten zijn?
Je moet toch ergens beginnen.
Druk dat ding achter naar beneden, komt hij erg snel weer omhoog dan is de demper versleten.
Zet je motor op de middenbok en voel of je speling hebt op de swingarmlagers.

Ik heb er niet zo'n moeite mee om vast te stellen dat de balhoofdlagers gaar zijn, alleen door tijdgebrek en omdat dit momenteel mijn enige vervoermiddel is (arme student), ben ik er nog niet aan toe gekomen om ze te vervangen. Dat de swingarmlagers wel eens de oorzaak kunnen zijn bedacht ik net pas, en die heb ik dus ook nog niet gecontroleerd.

Het probleem heb ik ook nog niet zo lang, en ik merk het ook alleen als ik een beetje sportief aan het rijden bij (90+ over het klaverblad bijvoorbeeld), wat ik in deze tijd van het jaar niet vaak doe.

Ik vind het alleen een beetje jammer dat jij het nodig vindt om een dergelijke denigrerende opmerking te maken. Ik vraag gewoon om advies over hoe ik dit het beste aan kan pakken. Ik denk dat de meer ervaren en (semi-) professionele monteurs hier wel een deugdelijke methode voor hebben.

 

[The Beerhunter]

Geen idee waar je huist maar als je in de buurt van Uden zit kun je even langs HK Suspension rijden. Hebben twee weekjes geleden ook even snel een schokdemper voor me nagekeken.

 

[Bikefreak]

Stap 1.
Via google vind je legio van informatie over vering en het instellen daarvan.
(hier op de site trouwens ook) Met die informatie kun je zelf wat experimenteren en concluderen of je vering nog goed is of niet.
Mocht je op internet niks vinden mail me dan maar dan stuur ik je de 2 bestandjes die ik heb. (verhaal van WP en een verhaal dat afgeleid is van de site van Ohlins)

Stap 2.
Ga eens langs bij een van die vering jongens. Die stellen het ding binnen 1/2 uur voor je af en hebben ook snel een gevoel of je vering ok/nok is.

Stap 3.
Testen op bank. Vering wordt uitgebouwd en middels een eenvoudig proefstandje wordt er een "kracht-weg" diagram opgesteld. Meestal alleen van de veer. Je krijgt dan informatie over je veerconstante. Mogelijk kan men ook de complete demper doormeten. (checken of compression en rebound werkt)
Gaat al snel 2-3 uurtjes werk in zitten wat je moet betalen.


Weet je trouwens zeker dat het aan je vering ligt?

 

[Dutch]

Voor een optimale sturende en stabiele motor moeten alle onderdelen in orde zijn. Dus genoemde lagers en natuurlijk ook de voorvork en schokdemper. Je zegt dat de keerringen niet zo lang geleden vervangen zijn, ik neem aan dat er toen ook verse vorkolie in de voorvork is gekomen. Achterschokdemper: na 24 jaar en 80 dkm kan je er gerust vanuit gaan dat ie versleten is. Je zou kunnen testen of ie gewoon, flink of extreem versleten is, maar neem van mij aan dat elke oudere motor er enorm van opknapt als je er een nieuwe schokdemper onder zet.

Groetjes, Noud


ps, ik weet dat het als spam kan klinken, maar ik hoef maar naar m'n linkerhand te kijken om te weten hoe belangrijk vering/wegligging is. Tenslotte moet je motor niet alleen overeind blijven bij de meeste bochten, maar ook bij de meest extreme die je tegenkomt. Dus ook die knijpende bocht waar ineens een gemene oneffenheid in het wegdek zit...

 

[kevinblade]

Ga ervan uit dat je achterschokdemper niet goed meer is, meestal zijn alle std dempers gewoon slecht ( kostenbesparing van de fabrikant!).
Maar je FJ heeft achter je rechterzijdeksel een slepmogelijkheid zitten voor de veerspanning en uitgaande demping.
De veerspanning kan je met steeksleutel 14 opstellen eerst het dopje van de stelbout oplichten en op de schaalverdeling kan je van 1 t/m 5 .
Hoe hoger hoe meer veerspanning, maar let op de demping gaat ook mee.
Wat ik weleens doe met een oud ding dat niet veel meer mag gaan kosten is het bowdenkabeltje uit de schokdemperversteller halen en dan rechtom draaien en je zal zien dat de demper weer wat gaat doen.
Dempen over de gehele slag zal best wel redelijk zijn, maar probeer eens de motor zachtjes achter op en neer te veren, als je dan geen demping meer voelt dan gewoon vervangen en als hij wel dempt dan is het wel goed.
Dempertestbanken voor losse dempers zijn wel goed maar zonde van de geld want de testbank meet de demper als stuk zijnde ( meestal). Testbank ( auto,s ) die de schokdemper testen onder de auto/motor meet alleen goed of niet goed, maar jij bent iemand van meten is weten dus daar heb je nix aan.
Groeten Ruud

 

[Dutch]

DEMPING
Als je de demping gaat controleren door de achterkant in te duwen kan je dat het beste doen naast een jonge motor waarvan de demping nog goed is. Het gaat namelijk om een optimum, zowel teveel als te weinig is niet goed.

Waar de jongtimers nog weleens last van hebben is dat er totaal geen stikstofdruk meer boven de demper zit of dat gaatjes dicht zijn gaan zitten. Als je de motor dan op z'n kont duwt komt ie een beetje "zuigend" omhoog. Onder het rijden zal ie steeds verder inzakken tot er uiteindelijk bijna geen veerweg meer over is.

KOSTEN
Het verhaal "het mag niets kosten" is iedereen bekend. En ik moet eerlijk zeggen, mijn rij-FZ is meer verwend dan m'n erbij-FZ. Maar voor een leuke rit door de Eifel moet die laatste dan ook mooi thuis blijven.

Kijk, als het echt niets mag kosten en je geeft geen drol om remmen, wegligging en zo dan praten we nergens over. Gewoon benzine erin en hopen dat de ambulance (of erger) niet voor jouw hoeft uit te rukken. Been there, done that, have the scars to prove it.

Wil je toch veilig motorrijden zijn er imho twee mogelijkheden:
1) je koopt voor weinig een oudere motor en investeert erin zodat je een perfect rijdende en veilige youngtimer hebt.
2) je koopt een jonge motor waarbij alle onderdelen nog spic en span zijn.
Zeker weten dat 1) heel wat goedkoper is en omdat je nauwelijks nog afschrijving op zo'n motor hebt vallen de investeringen ook wel mee. Eén onschuldige schuiver zonder letsel kost je al meer.

 

[Nasic]

wat verwacht je van een motor van 23-24 jaar oud, met een meer dan flinke km-stand? ik zou niet opkijken dat de wegligging niet geheel perfect is wanneer je er wat meer van gaat vragen.............

 

[Tryphon Tournesol]

Hoewel ik het met iedereen hier eens ben dat niet te veel verwachten en gewoon zorgen dat de cruciale onderdelen in orde zijn de makkelijkste,eenvoudigste en snelste weg is naar de oplossing snap ik je onderzoeksdrift heel goed. Hulde daarvoor!
't Klinkt allemaal alsof je handig genoeg bent. Waarom dan niet een systeempje in elkaar knutselen dat de afstand van je achteras t.o.v. b.v. je buddyseat in de tijd logt (op een Palm oid).
Daar kan je een heleboel aan aflezen, en vooral ook vergelijken wat het verschil in aflezing is tussen goed en slecht weggedrag.

 

[SparkyGSX]

Ik ben me er zeker wel van bewust dat ik geen wonderen moet verwachten, en dat doe ik dan ook niet. Zoals de motor tot een paar maanden geleden stuurde, vond ik het prima. Het is een toerbuffeltje met pit, waar ik in de Eiffel een paar moderne, sportieve motoren nog goed mee bij kon houden.

Als arme student kan ik me niet veroorloven hier een hagelnieuwe demper op te zetten, en eigenlijk vind ik het ook een beetje onzin om een nieuwe demper onder zo'n oude motor te zetten, die verder al behoorlijk versleten is.

@Drijvertje: lijkt me op zich best een goed plan, en niet echt moeilijk. Een simpel datalogging systeempje kan ik zo wel in elkaar bakken. Ik zou zo gauw alleen niet weten hoe ik de afstand enigzins nauwkeurig zou moeten meten. Het is best een lange slag (afhankelijk van waar je precies meet), dus met een simpele lineaire potmeter (schuif) kom je er niet. Ultrasoon wordt, denk ik, redelijk beïnvloed voor de rijwind, en is niet echt geschikt voor zo'n kleine afstand zonder al te veel lastige trucs. Het enige wat ik zo kan bedenken, is een staalkabel die met een veer of zo strak gehouden wordt, en een incremental encoder aandrijft. Anders kom je waarschijnlijk op een soort van hefboom die een gewone potmeter verdraait of zo.

 

[Tryphon Tournesol]

Geperforeerde strip vertikaal-achtig door een telleroog laten lopen, en t.b.v. positiebepaling kijken of de getelde gaatjes naar boven of naar onder gaan.

 

[The Beerhunter]

Als arme student kan ik me niet veroorloven hier een hagelnieuwe demper op te zetten, en eigenlijk vind ik het ook een beetje onzin om een nieuwe demper onder zo'n oude motor te zetten, die verder al behoorlijk versleten is.

Is het niet eens de moeite waard om rond te kijken welke dempers er nog meer onder je fiets passen van andere motoren? Een leuk 2e handsje scoren en die eventueel nog even aan laten passen door een specialist.

Zo ben ik namenlijk te werk gegaan met weliswaar een stuk modernere fiets... maar het idee blijft hetzelfde natuurlijk.

 

[SparkyGSX]

Geperforeerde strip vertikaal-achtig door een telleroog laten lopen, en t.b.v. positiebepaling kijken of de getelde gaatjes naar boven of naar onder gaan.

Ja, dat is dus ongeveer hetzelfde idee als een wieltje met encoder aan laten drijven door een staalkabeltje of zo, maar dan wat simpeler en met een veel lagere resolutie. Het is natuurlijk niet echt simpel om een hoop kleine gaatjes met een regelmatige tussenafstand op een lijn in een strip te krijgen. Dan voel ik toch meer voor om een oude rolmaat op te offeren, en daar een encoder wieltje aan te maken, misschien van een oude muis, met een balletje, dan heb ik gelijk de lichtsluizen op de goede tussenafstand en zo.

Is het niet eens de moeite waard om rond te kijken welke dempers er nog meer onder je fiets passen van andere motoren? Een leuk 2e handsje scoren en die eventueel nog even aan laten passen door een specialist.

Zo ben ik namenlijk te werk gegaan met weliswaar een stuk modernere fiets... maar het idee blijft hetzelfde natuurlijk.

Dat lijkt me zeker een goed idee, aangezien het niet heel gemakkelijk is om onderdelen te krijgen van een FJ1100 / FJ1200, maar hoe kom je daar achter? En waar moet je precies op letten, behalve de maat van de gaten, de lengte en de veerweg? Als de swingarm constructie anders is, heb je ook een andere veer en demper nodig, lijkt me. Dus misschien is een andere die dezelfde maat heeft veel stugger of veel soepeler.

 

[Tryphon Tournesol]

Dat bedacht ik me ook nadat ik gepost had. Maar 't is in ieder geval belangrijk dat dat je de uitslag van de achteras logt. Dit zeg ik in het bijzonder omdat een andere oplossing de hoekuitslag vd brug te meten zou zijn. Als de pivot daarvan vast(geroest) zit dan is dit geen representatieve waarde meer voor de uitslag van je wiel.

 

[Super Blackbird]

Kijk eens bij de verschillende FJ-clubs in de wereld. Als het er is, dan weten zij het.....
Merkenclubs zijn de bron van informatie!

 

[The Beerhunter]

Dat lijkt me zeker een goed idee, aangezien het niet heel gemakkelijk is om onderdelen te krijgen van een FJ1100 / FJ1200, maar hoe kom je daar achter? En waar moet je precies op letten, behalve de maat van de gaten, de lengte en de veerweg? Als de swingarm constructie anders is, heb je ook een andere veer en demper nodig, lijkt me. Dus misschien is een andere die dezelfde maat heeft veel stugger of veel soepeler.

Daar heb je helemaal gelijk aan. Ik ben er achter gekomen dmv de merk-club en merk-fora. Er zijn zoveel mensen met ervaringen daarmee dat het zonde is om zelf alles uit te gaan zoeken.

 

[Rooske]

Leuk idee datalogging, maar zal niet werken. Omdat je eenvoudigweg de zuigersnelheid van de demper niet na kan bootsen zolas die is tijdens het rijden, je moet ervan uitgaan dat de zuigersnelheid tijdens het rijden het 10-voudige is. Daarnaast de demper meten op de testbank heeft alleen zin als je ook weet wat je moet meten ook moet je weten wat de "pressure-balance" van de demper is tussen compressie en rebound. Maar ga er maar van uit dat jouw demper bij 80k overleden is. Een andere demper van een andere motor nemen is in dit geval niet echt aan te raden omdat deze demper echt alleen voor de FJ is wat de constructie betreft zoals veerweg en de veer die behoorlijk stevig is. ik kan allen maar aanraden je te concentreren op het kopen van een nieuwe en dat hoeft niet perse een ohlins te zijn er zijn ook wel goedkoper op de markt gezien de leeftijd van de fiets.

 

[SparkyGSX]

@Rooske: het idee is om de uitslag te meten tijdens het rijden, en dat is dus een realistische meting. Het probleem hiervan, net als bij een geimproviseerde testbank meting trouwens, is dat ik niet zo gek veel met de meetwaarden kan. Ik heb geen baseline (known good) situatie om mee te vergelijken.

Ik denk dat ik op zoek ga naar een demper van een verongelukte motor met minder dan 50 dkm op de teller, denk ik. Ik denk dat deze motor misschien nog 20, misschien 30 dkm gaat halen, maar veel meer zal het niet zijn (hoewel ik nog een compleet, goed blok heb liggen).