Nutty vroeg om de XP-moto H4 lamp bol van Philips, ik gebruik die al een tijdje en ben er wel happy mee.
Voor diegene die ook op zoek zijn naar wat beters maar niet in de xenon hype willen vallen(H4-xenon heeft zo zijn problemen) wat achtergrond info die ik al lang geleden op heb gezocht maar nog wel paraat heb, ik ben ooit opgeleid fotograaf geweest en weet dus ook wel het eea van licht,kleurtemperatuur en filtering en optische wetten, de rest is gewoon in de bieb lezen en nog meer lezen
De originele lamp in een sh150 (en ik denk ook in een sh300) is een Osram Bilux 94193HD , dat is een "heavy duty" H4 lamp, dwz dat de lamp op een relatief lage temperatuur brand en extra stevig is zodat deze lang mee gaat, de reden daarvoor is denk ik omdat het vervangen van de koplamp bij de sh niet in 20 seconden gebeurt is, je moet het eea aan plastic weghalen voordat je er bij kunt, een lamp die lang mee gaat en niet zo snel vervangen hoeft te worden is dan een logische keus voor een fabriek.
Dat heeft echter zo zijn invloed op de hoeveelheid en licht kleur die de lamp produceert, de hoeveelheid zal aanzienlijk lager zijn(minder lumens/lux) en de kleur aanzienlijk "roder" (geel) dan van een high performance lamp.
De kleur van licht word gemeten in graden kelvin(dus temperatuur), de referentie is een zwart straal element dat op temperatuur word gebracht, de kleur licht die je krijgt als het element bv 5000 graden kelvin is is de kleurtemperatuur.
Een lamp die dus 5000 kelvin geeft is vergelijkbaar met het licht dat je krijgt als je een gloeidraadje tot 5000 graden kelvin opstookt, dat is 5000-273=4727 graden celsius.
Het inconsequente: "koud licht" dat blauw achtig wit is komt van een straler die heel heet is;bv 10.000 kelvin , "warm licht" (geelachtig) komt van een straler die juist heel koud is;bv 3000 kelvin.
Daarom kun je beter van kleurtemperatuur spreken dat voorkomt verwarring.
Om een idee te geven
Daglicht bewolkt: 8.000 tot 10.000 kelvin
Daglicht zon : 5.000 tot 6.000 kelvin
60 watt peertje: 2800 tot 3000 kelvin
Halogeen (spot) lampje: 3200 tot 3400 kelvin
halogeen "overspanning lamp" (1000 watt film zon) 3600 tot 3800 kelvin
Kaars: 2000 kelvin (hooguit)
oftewel:
Met de term "daglicht" word doorgaans een kleurtemperatuur van 5500 kelvin bedoelt.
De standaard H4 bol is dus te vervangen door iets dat meer licht en witter licht met een hogere kleurtemperatuur geeft, dat heeft dan uiteraard wel weer zijn invloed op de levensduur, "voor niets gaat alleen de zon op" geld dus ook hier: des te hoger de output en kleur des heter de lamp moet branden en des te korter hij mee gaat en vooral de allerlaatste beetjes gaan behoorlijk ten koste van de levensduur.
Een halogeen lamp op 3200 kelvin kan zo'n 1000-2000 uur mee gaan , bij 3800 kelvin(lampje uit de film/dia projector) is dat gezakt naar 100 uur terwijl je hooguit 20% meer licht krijgt en de kleur maar een beetje meer "wit" is.
Dat zijn waardes van 20 jaar geleden en tegenwoordig is er meer mogelijk maar het geeft wel de trend aan: de laatste beetjes kosten veel levensduur.
Maar je kunt die gele kleur toch opkrikken met een blauw filter?
idd, dat kan, met een Kodak wratten 80D filter verhoog je de kleur temperatuur 1300 graden,een 3200 graden relatief gele halogeen lamp word daarmee 4500 kelvin en dat lijkt al aardig op "daglicht".
Maar: voor niets gaat ook hier de zon niet op: zo'n blauw filter remt de lichtuitvoer met 1/3 Lichtwaarde minimaal, dwz er gaat minimaal 1/3 van de hoeveelheid af.
Je hebt dan dus wel mooi wit licht maar helaas ook maar 2/3 van wat het zou kunnen zijn.
Wit licht geeft dan weliswaar wel een beter zicht omdat ons oog daar beter op afgestemd is maar 1/3 verlies is toch wel een beetje erg veel.
Blauwe halogeen lampen zijn dus een beetje zoals de "wide-screen" versie van een DVD, je denkt dat je meer krijgt maar je krijgt (veel) minder
Je zou dan het wattage kunnen opvoeren om toch weer een hoge licht uitvoer te krijgen maar de specs van een H4 lamp staan vast en die is 55/60 watt en niet meer.
Blauwe H4 lampen met meer dan de standaard 55/60 watt bestaan maar die zijn dus niet legaal en geven zeker bij moderne kunststof koplampen het risico op een gesmolten lamphuis of reflector, niet aan te raden.
Bij Philips hebben ze dus een paar jaar geleden eens gekeken wat er nu aan een auto/motor lamp te verbeteren is om een "ultieme" lamp te maken, speciaal hoogwaardig kristal glas, een speciaal gas mengsel in de lamp, een hoogwaardig filament uit zeer zuiver wolfram enz enz.
En dus geen (bijna geen) blauw filter, alleen aan het uiteinde van de lamp zit een dun randje blauw filter zodat de rand van de licht bundel die door lichtbreking(chromatische aberratie) in de lens van nature altijd wat geler is toch mooi helder wit is, zo krijg je dus een egale kleur over het hele licht patroon.
Verder heeft de top van de lamp ipv de standaard zwarte coating een di-chroitische spiegel van palladium om warmte af te voeren/verspreiden en het spectrum(lichtkleur) te verbeteren.
Het resultaat is de moto-XP lamp geworden, de osram variant heet night-racer en die doet ongeveer hetzelfde blijkens tests die ik destijds heb gelezen.
De xp-moto kwam toen in iedere test als winnaar uit de bus zowel kwa hoeveelheid licht, het patroon en de kleur temperatuur, en in vergelijk met normale H4 bolletjes liep dat op tot 80% meer licht,vergeleken met de standaard sh bol zal het verschil zo'n 50% zijn wat overigens niet betekent dat je 2x zo ver kunt kijken: licht bouwt kwadratisch af met de afstand, voor 2x zo ver heb je 4x zo veel licht nodig, die 50% meer geeft je dus zichtbaar 25% verbetering.
Niet zo heel goedkoop en ook niet overal te koop maar wel een aanrader vooropgesteld dat je met 10.000-20.000 km levensduur kunt leven, prijzen die ik nu vind zijn nog steeds 18 euro per stuk.
Sommige Halfords verkopen ze maar ook bij motorzaken heb ik ze gezien.
De productcode is 12342XPS1 en de naam XP Moto H4 60/55 watt.
klikkerdeklik Philips product site
Dan is er ook nog het afstellen, veel mensen komen nooit aan de afstelling van de koplamp en diegene die het doen weten niet hoe je het meeste er uit kunt slepen.
De standaard afstelling van een koplamp met een projectie apparaat zoals de dealer dat doet is nogal conservatief/veilig, je kunt best wat verder zonder iedere auto te verblinden.
Je gaat naar een mooie lange rechte donkere landweg en zet hooglicht op:
Links is laag/gedimd, rechts is hoog licht
Kijk naar de rode cirkel in het hoog-licht, daar binnen kun je duidelijk een soort v-vorm lichtbundel zien, je dient de koplamp dusdanig af te stellen dat de verste rand van deze lichtbundel aan de horizon verdwijnt zoals de foto laat zien.
Hoger dan dat heeft geen zin aangezien je dan de hemel aan het verlichten bent en bovendien kom je dan met gedimd licht te hoog waardoor autos naar je gaan seinen.
De H4 specificatie is dusdanig dat als hoog licht de horizon raakt het laaglicht op de juiste maximale hoogte staat.
Je zit dan dus op het randje van wat kan/mag , ik rijd al jaren zo rond, ook met mijn autos en ik krijg nooit tegenliggers die seinen, controle met een lamp-projector laat ook zien dat het exact aan het randje is van wat mag.
Het uitgangspunt om zelf een H4 lamp af te stellen is dus het hooglicht en niet het laag/gedimd licht.
De methode met de muur en een krijt streepje op 1 a 2% daling levert hetzelfde op als de dealer en is miz te grof,je hebt dan dus wel een juist gedimd licht maar op hooglicht laat je dan behoorlijk wat liggen..
Het mooiste is om het af te stellen op een landweg en daarna rijdend te controleren aangezien de helling van de motor iets verandert als je gaat rijden, dus een tijdje met de schroevendraaier in je zak rijden en kleine aanpassingen maken totdat het perfect is.
De stelschroef zit onder het lampglas en je ziet alleen een klein gaatje, de schroef zelf zit ongeveer 5 cm diep en is een kruiskop.